Czy można naprawiać uzupełnienia protetyczne bezpośrednio w jamie ustnej?

Uszkodzenie porcelanowej korony, wkładu overlay czy licówki kwalifikuje się do usunięcia całego uzupełnienia protetycznego i zastąpienia go nowym. To optymalne, lecz drogie rozwiązanie. Szczególnie w sytuacji, gdy uszkodzenie nie dotyczy jednego implantu, lecz mostu protetycznego. Jeżeli korona jest tylko ukruszona, możliwa jest odbudowa bezpośrednio w jamie ustnej. Dowiedz się, jak przebiega proces rekonstrukcji uszkodzeń porcelanowych dzieł protetycznych.

Rodzaje stałych uzupełnień protetycznych

Protezy zębowe występują zarówno w wersji stałej, jak i ruchomej. Z oczywistych powodów naprawa w jamie ustnej dotyczy tylko uzupełnień stałych:

• wkłady koronowo-korzeniowe – metalowe i z włókna szklanego, na których opiera się odbudowa kompozytowa zęba lub osadzana jest gotowa korona (opracowana przez protetyka),
• wkłady koronowe – występują w trzech odmianach: inlay (wkład), onlay (nakład) i overlay (nadkład) – mogą być wykonane z materiałów kompozytowych (głównie wypełnienia światłoutwardzalne), porcelany (materiał na korony, mosty i licówki), metali szlachetnych i ich stopów,
• korony – sposób na odtwarzanie pojedynczych zębów, które zachowały przynajmniej 2-3 mm naturalnej tkanki zębowej ponad linią dziąseł,
• mosty – sposób na zastąpienie brakującego zęba (po ekstrakcji lub utracie w wyniku wypadku lub daleko posuniętych zmian próchnicowych): most składa się z minimum dwóch koron (osadzone na zębach lub implantach, czyli filarach) i jednego sztucznego zęba (przęsło nad dziąsłem w miejscu brakującego zęba),
• licówki – nakładki z cienkich płytek porcelanowych lub kompozytowych, które naklejane są na przednią (dziąsłową) ścianę zębów,
• implanty – korony osadzone na wszczepach śródkostnych (implantach) najlepiej imitują naturalne uzębienie – zarówno pod względem estetycznym, jak i funkcjonalnym.

Jakie są przyczyny uszkodzeń koron porcelanowych?

Porcelana ma wysokie walory estetyczne (gładkość, połysk, dowolne dopasowanie odcienia bieli), jest łatwa w utrzymaniu czystości i odporna na działanie agresywnych czynników chemicznych. Słabą stroną tego materiału jest relatywnie niewielka udarność (odporność na przeciążenia dynamiczne).

Przyczyny uszkodzeń porcelanowych koron wynikają z właściwości materiału, jakości wykonania i nawyków użytkownika:

• gryzienie twardych pokarmów – orzechy, pestki, ziarna, twardy chleb czy suszone mięso mogą być przyczyną uszkodzeń wypełnień protetycznych – częstą przyczyną uszkodzeń koron są też przypadkowe przedmioty znajdujące się w jedzeniu (np. zanieczyszczenia żwirem, kości w miękkich wyrobach mięsnych),
• okluzja – nieprawidłowo zarejestrowana okluzja prowadzi do ścierania koron, przeciążeń i naprężeń, które mogą zakończyć się złamaniami lub ukruszeniem koron,
• parafunkcje – nawykowe gryzienie przedmiotów (np. ołówków, patyczków od lodów), obgryzanie skórek i paznokci,
• bruksizm – nawykowe, nieświadome zaciskanie szczęk i zgrzytanie zębami prowadzi do przyspieszonego ścierania się koron,
• niestabilność uzupełnienia protetycznego – jakiekolwiek ruchy prowadzą do szybkiej destrukcji korony;
• przedwczesne kontakty zwarciowe – mogą powodować punktowe przeciążenia, które powodują szybsze ścieranie i uszkodzenia uzupełnień,
• błędy w opracowaniu zębów filarowych – niewłaściwe przygotowanie zębów pod nałożenie koron powoduje niewłaściwe ustawienie uzupełnień i zwiększone ryzyko destrukcji,
• brak szczelności brzeżnej – niedokładne połączenie uzupełnienia z naturalnymi tkankami zęba prowadzą do osłabienia mocowań uzupełnień, a także do powstawania ognisk próchnicy wtórnej.

Przyczyną uszkodzeń dzieł protetycznych mogą być też wady materiałowe i błędy popełnione przez techników wykonujących wkłady i korony.

Czy odbudowa porcelanowej korony ma sens?

Należy zaznaczyć, że naprawa uzupełnień protetycznych nie gwarantuje tak dużej trwałości, jak wymiana korony na nową. Mimo to warto rozważyć taką możliwość. Powody wyjaśnia doradca klienta z hurtowni stomatologicznej Limedic: – Wymiana korony czy mostu wiąże się ze znacznymi kosztami. I to właśnie aspekt ekonomiczny skłania do tego, aby podjąć próbę rekonstrukcji uszkodzeń. O ile cena wykonania pojedynczych koron jest do przyjęcia dla większości pacjentów, to wydatek kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych na nowy most, wymaga starannej analizy ewentualnych zysków i strat. Jeżeli do uszkodzenia doszło na przykład na skutek niewłaściwego opracowania zębów filarowych, to jedynym rozwiązaniem jest wykonanie dzieła protetycznego od podstaw. Natomiast w przypadku poprawnie przygotowanych i osadzonych koron rekonstrukcja będzie nie tylko zdecydowanie tańsza od wymiany, lecz także zagwarantuje akceptowalną trwałość.

Jeżeli do uszkodzenia wypełnienia doszło w efekcie niewłaściwych nawyków, kluczową kwestią jest usunięcie przyczyny: ograniczenie parafunkcji, leczenie bruksizmu i unikanie ryzykownych pokarmów.

Jak przebiega rekonstrukcja uzupełnienia protetycznego?

Proces naprawy koron porcelanowych przebiega podobnie jak w przypadku naturalnych tkanek zęba:

• opracowanie brzegów ubytku – porcelanę i odsłonięty metal (jeżeli do tego doszło) należy zmatowić przy użyciu wiertła,
• zabezpieczenie dziąseł koferdamem – najwygodniejszy jest światłoutwardzalny preparat w płynie,
• osłona korony – część porcelany, która nie będzie wytrawiana, należy zabezpieczyć specjalnym żelem,
• wytrawianie – do wytrawiania porcelany służą preparaty z kwasem fluorowodorowym w stężeniu około 9%,
• założenie primera – po starannym wypłukaniu wytrawiacza i osuszeniu opracowanej powierzchni przychodzi czas na aplikację primera – osobnego do porcelany i do metalu,
• zastosowanie opakera – jeżeli widoczny jest metal, należy go zamaskować przy użyciu opakera,
• bonding – odpowiednia żywica zapewnia trwałe połączenie porcelany z materiałem kompozytowym,
• wypełnienie kompozytowe – materiał pozwala wyrównać ubytek i odtworzyć pierwotny kształt korony, którą warto dodatkowo zabezpieczyć lakierem ochronnym.

Przedstawiona procedura pozwala przywrócić estetyczny wygląd i pełną funkcjonalność uszkodzonej koronie. Jeżeli wszystkie procedury były wykonane poprawnie, trwałość odbudowy jest porównywalna z trwałością wypełnień kompozytowych stosowanych w naturalnych tkankach zęba.